Leren

Perceptie is een onderdeel binnen ons pijnsysteem. Je zou kunnen zeggen Pijn = Perceptie.

Percepties ontstaan tijdens het leven, je wordt er niet mee geboren. Zo leer je bijvoorbeeld dat Ajax of PSV de beste club is van Nederland door bijvoorbeeld invloeden vanuit je omgeving, dat heet sociaal leren. Maar er zijn ook andere manieren van leren.

In zekere zin zou je de ervaring van pijn ook kunnen zien als het gevolg van leerprocessen. Tijdens je leven leer je wat pijn betekent en welk belang je eraan moet geven. Hierbij vorm je dus zelf je ideeën en gedachten over pijn, dat wordt in dit blog met percepties bedoeld. Indien een perceptie over pijn het bewegen in de weg staat kun je dit als disfunctioneel zien. Het veranderen van zo'n 'disfunctionele' perceptie betekent het opnieuw aanleren van wat pijn betekent. Om zo'n verandering succesvol te maken kun je van verschillende leerstrategieën gebruik maken. 

* Bewust leren

zoals communicatie en cognitieve strategieën bij neurofysiologische pijneducatie.

* Sociaal leren

zoals opvoeding en groepsgedrag tijdens de diverse levensfases. 

* Ervaringsgericht leren

zoals leren door het te doen bij de diverse exposure gerichte therapieën. 

Via dit soort leerstrategieën kun je de perceptie die iemand heeft in relatie tot pijn uitdagen en ter discussie stellen. Zorg dat je niet ontkent wat iemand eerder in het leven heeft geleerd. Dat levert snel polarisatie op en helpt die persoon niet om iets nieuws te leren.

Je kunt zelf vele voorbeelden bedenken waarbij je de perceptie uitdaagt. Stel, iemand geeft aan dat bukken met een kromme rug niet veilig is en dat hij het niet doet omdat dit de rugpijn alleen maar verergert. Hoe mooi zou het zijn als je deze perceptie uitdaagt met bewegen waarbij de persoon wel de rug krom maakt en niet ervaart dat het meer pijn doet. Als je dit ervaringsgericht leren bewust laat worden bij die persoon kan dat weleens een eerste stap zijn in het veranderen van de perceptie over niet veilig bukken met een kromme rug.

Hier komen vaak placebo, nocebo boodschappen en verwachtingen bij kijken. Het leren managen van deze factoren tijdens je behandeling als zorgverlener is belangrijk. De eerste stap is: wees je bewust van de invloed die jij als behandelaar hebt op percepties. De woorden die jij gebruikt beïnvloeden de ideeën en gedachten van een patiënt. Gebruik het placebo effect, vermijdt nocebo's en besteed aandacht aan de verwachtingen.

Bedankt voor het lezen!

Edwin de Raaij

September 2021